Çekya

Çekya’da Eğitim Sistemi ve Yabancıların Erişimi

Çekya, eski adıyla Çek Cumhuriyeti, köklü geçmişe sahip üniversiteleri ile öğrencilerin ilgi odağıdır. Zengin kültürel ve tarihi dokuya sahip ülkede ilk üniversitenin açılışı 1348 yılına dayanır. İlk üniversite ülkenin hem başkenti hem de kültür şehri olan Prag’a açılmıştır. Ülke daha çok teknik ve finansal konularda adını duyurmuş üniversitelerinin yanında sağlık, sosyal bilimler ve sanat alanında profesyonelleşmiş eğitim kurumlarıyla da dikkat çeker. 1885 yılında Prag’da kurulan uygulamalı sanat okulu tasarım, sanat, sinema ve mimarlık alanında o günden bu yana eğitim vermeye devam eder. Üniversitenin dili Çekçe’dir Prag’da 1953 yılında kurulan Ekonomi Üniversitesi, ekonomi, işletme, uluslararası ilişkiler ve turizm alanında lisans ve yüksek lisans düzeyinde İngilizce, Çekçe ve Rusça eğitim verir. Tarihi ve kültürüyle öğrencilere teknik ve sosyal beceri kazandırmasının yanı sıra farklı bir perspektif de kazandıran Çekya üniversite fiyatları, bölüme, eğitim kurumunun bulunduğu şehre ve üniversiteye göre değişkenlik gösterir.

Neden Çekya’da Lisans Eğitimi?

Çekya üniversite kalitesi bakımından Avrupa’da lider konumunda üniversitelere sahiptir. Birçok eğitim kurumunun bazı ölçüm kriterlerine göre ilk 1000’de yer alması öğrencilerin denklik kaygısını ortadan kaldırır. Öğrenciler ilk 1000’de yer alan üniversiteleri tercih ettiklerinde YÖK denkliğini de garantilemiş olurlar. Çek Cumhuriyeti köklü geçmiş ile eğitim konusunda öğrencilere kolaylık sağlar. Öncelikle ülkede üniversite okumak için herhangi bir üniversite sınavının zorunlu olmaması iyi bir avantajdır. Ayrıca Çekya eğitim sistemi bazı lisans bölümlerinin eğitim süresini 3 yıl olarak tanımlamıştır. Bununla birlikte tıp ve eczacılık gibi sağlık bilimleri üzerine alınan eğitimlerin süresi 5 ila 6 yıl arasında değişirken bazı bölümler kendi sınavlarını yaparak öğrenci kabul eder. Bir Avrupa ülkesi olan ülkede eğitim almak, eğitimin yanında farklı kültüler ile tanışma olanağı sağlar.

Çekya’da Lisans Eğitimi Genel Kabul Şartları

Üniversiteye lisans düzeyinde kabul kriterleri arasında öğrencinin tercih ettiği eğitim diline göre dil yeterliliği, okul puanı ve lise diploması yer alır. Birçok üniversitede eğitim dilinin İngilizce olması eğitim alırken aynı zamanda ikinci bir dil öğrenebilme olanağı sunar. İngilizcesi yeterli olan öğrenciler direkt bölüme başlarken dil konusunda sıkıntısı olan öğrenciler hazırlık sınıfını bitirdikten sonra bölüme geçiş yapar. Çek Cumhuriyeti dili Çekçe’dir. Ülkenin yabancı öğrencilere Çek dilinde eğitim veriyor olması öğrenciye tercih imkanı sunar.

Çekya’da Lisans Eğitimi Maliyetleri

Çekya’da İngilizce bölümlerde lisans eğitimi okula, eğitim süresine, bulunduğu şehre ve bölüme göre değişkenlik gösterir. Bunun yanında Çek dilinde eğitimin ücretsiz olması dil olarak ülkenin dilini tercih edenler için avantajdır. Sadece ilk yıl dil öğrenirken verilen eğitim ücreti daha sonra verilmez. Öğrenciler bir yandan farklı bir dilde eğitim almanın keyfine varırken ücretsiz olması da ülkeyi cazip hale getirir. Çekya’da lisans ücretleri €3.800 - €8.000 arasında değişiklik göstermektedir. Sağlık alanlarında ise bu ücret ortalama olarak €12.500 - €13.600 arasında değişiklik göstermektedir. Bu maliyetlere ek olarak kayıt ücreti, sağlık sigortası, materyal ücreti gibi ek ücretler de zorunlu olarak alınması gereken hizmetlerdir.

Neden Çekya’da Yüksek Lisans Eğitimi?

Çek Cumhuriyeti yüksek lisans öğrencileri teknik konularda kendilerini geliştirirken farklı kültürden öğrenciler ile bir arada bulunmanın avantajını yaşarlar. Ayrıca eğitim süresi boyunca farklı Avrupa ülkelerini görme olanağı bulurlar. Ülkede yüksek lisans eğitimi alan öğrenciler ekonomik rakamlar ile kaliteli bir eğitim almanın avantajın yaşarken bir yandan da Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin birinden master derecesi almak prestijli olmasının yanında farklı ülkelerde kariyer yapma konusunda da avantaj sağlar.

Çekya’a Yüksek Lisans Eğitimi Genel Kabul Şartları

Yüksek lisans diğer ülkelerde olduğu gibi 2 yıldır. Çekya yüksek lisans başvurusu için üniversite diploması ve transkript belgesiyle birlikte dil seviyesinin yeterli olması gerekir.

Çekya’da Yüksek Lisans Eğitimi Maliyetleri

Ülkenin kendi para birimini kullanması günlük hayata da yansıdığından lisans ve yüksek lisans fiyatları üniversitenin bulunduğu şehre ve üniversiteye göre göre değişse de eğitim ve yaşam maliyeti oldukça ekonomiktir. Lisansta olduğu gibi yüksek lisansta da eğitim maliyetleri değişkendir. Yüksek lisans ücretleri €3.000 - €6.000 arasında değişiklik göstermektedir. Bu maliyetlere ek olarak kayıt ücreti, sağlık sigortası, materyal ücreti gibi ek ücretler de zorunlu olarak alınması gereken hizmetlerdir.

Çekya’da Üniversite Hazırlık Eğitimi

Çekya’da bir üniversiteye kabul şartlarının başında akademik düzeyde dil bilgisi gelir. Seçilen bölümün İngilizce ya da Çekçe olmasına bakılmaksızın dil seviyesini beklenilen düzeye yükseltmeleri gereken öğrenciler yeterli dil becerisine sahip olduktan sonra üniversite ya da yüksek lisans eğitimlerine devam ederler. Dil eğitimleri devam ettiği sürece kabul edildikleri bölümlerde şartlı kabul almış öğrenci statüsünde olurlar. Bununla birlikte Çekya İngilizce eğitim konusuna da dünyaca tanınmış üniversitelere sahiptir. Mühendislik alanında eğitim veren üniversitelerde diploma notu, dil seviye sertifikası ile birlikte 1 yıllık hazırlık okulunun tamamlanmış olması eğitim kalitesi açısından önemli bir kriterdir. Yıllık Hazırlık eğitimleri ortalama olarak €4.500 civarındadır.

Çekya’da Tarih

Çekya tarihi Orta Çağ dönemine dayanır. 5. yy.’da Çek Cumhuriyeti topraklarında yaşayan Cermenler, farklı kavimler ile aralarında çıkan anlaşmazlık sonucunda bulundukları Orta Avrupa bölgesinden ayrılarak batı ve güneye doğru yola çıkar. Cermenlerin boşalttığı bölgeye gelen Güney Slavlar ise bugünkü Çeklerin atasıdır. 7. yy.’da ilk Slav devletinin kurulmasını ardından 874 yılında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun bir parçası olan Bohemya devleti kurulur. 17 yy.’da çıkan 30 yıl savaşları sonrası Rome Cermen İmparatorluğu’nun zayıflaması sonucunda Avusturya-Macaristan imparatorluğu Bohemya’yı kendi topraklarına katar. 1918 yılında ise Bohemya’nın farklı bölgelerle birleştirilmesi Çekoslovakya’yı ortaya çıkarmıştır. 1948 yılından sonra 41 yıl boyunca doğu bloğunda yer alan ülke, 1993 yılında Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak iki farklı devlete ayrıldıktan sonra Çek tarafı 1999 yılında NATO’ya 2004 yılında ise Avrupa Birliği’ne üye olur. Farklı azınlıkları bünyesinde barındıran ülke, uzun yıllara dayanan geçmişin verdiği tarihi dokuyu bugüne kadar korumayı başarır. Bugünkü Çek Cumhuriyeti para birimi Çek korunası 1993 yılından bu yana ülkenin resmi para birimidir.

Çekya’nın Coğrafik Konumu ve İklimi

Coğrafi konum olarak bir Orta Avrupa ülkesi olan Çekya’nın komşuları kuzeyinde yer alan Polonya, batısında Almanya, güneyinde Avusturya ve doğusunda yer alan Slovakya’dır. Yüzölçümü 78.864 km2 karedir. Çek Cumhuriyeti başkenti olan Prag ülkenin en popüler üniversite şehirlerinden biridir. Ülkenin batısında Bohemya’nı fiziki yapısı daha çok alçak dağlar, nehirler ve platolardan oluşurken doğusunda ise Moravya daha çok dağlık bir bölgedir Çekya’da kara iklimi hakimdir. Kışlar oldukça sert geçerken yazları da serin geçer. Çekya nüfus olarak 2020 verilerine göre yaklaşık 10,7 milyona ulaşmıştır. İdari yapısına bakıldığında ülkede 13 vilayet vardır. Her vilayette ayrı bir meclis ve vali bulunur. Yaklaşık %94’ü çeklerden oluşan ülkenin %2’sini Slovaklar, %0,5’ini Almanlar ve geri kalanını da Polonyalılar oluşturur. Ayrıca ülkede farklı etnik azınlıkların da hala var olması ülkeye kozmopolit ve renkli bir yapı kazandırır.

Çekya’nın Popüler Şehirleri

Çoğunluğunun şehirde yaşadığı Çekya’da en popüler Çek Cumhuriyeti şehirleri Prag, Pilsen, Kutna Hora ve Ostrava’dır. Prag ülkenin en büyük şehridir. Tarihi dokusunun yanında en ucuz Avrupa kentlerinden biri olması yıl içinde ağırladığı turist sayısının fazlalığını açıklamaktadır. Prag kalesi, Aziz Vitus katedrali ve Karl köprüsü şehrin önemli yapıtlarındandır. Pilsen ülkenin en güzel şehri olarak bilinir. Bohemya’nın güneyinde yer alan şehir mimari yapısıyla göz doldurur. Eşsiz tarihi dokunun yanında doğanın içinde huzur veren bir şehirdir. Kutna Hora Unesco tarafından dünya listesine girmiş bir şehirdir. San Barbara kilisesi şehrin en bilinen ve en çok turist çeken kilisesidir. Ostrava ise sanatsal etkinlikleriyle bilinir. Prag gibi kültür şehri olarak bilinen Ostrava, endüstriyel alanda gösterdiği gelişme ile dikkat çeker. Müzeleri, kalesi, katedrali ve parklarıyla her sene oldukça fazla turist çeken bir şehirdir.

Ulaşım

Çek Cumhuriyeti Türkiye arasındaki hava uçuşu yaklaşık 3 saat sürer. Çekya’da en büyük havalimanı Vaclav havalimanı Prag’da yer alır. Şehrin 20 km kuzey batısındadır. Farklı ülkelerden farklı havayolları ile Prag’a direkt uçuşun olması eğitim için Çekya’ya gidecek öğrenciler için kolaylık sağlar. Ulaşım ağındaki zenginlik hem şehiriçi hem de şehirler ve uluslararası seyahatlerde öğrencilerin hayatını kolaylaştırır. Bunun yanında ülkenin hava ve gürültü kirliliğinin önüne geçmek için aldığı önlem sayesinde tarihi bölgelerde otobüs kullanımına müsaade edilememektedir. Bu tür çevreci yaklaşımlar ülkenin doğal güzelliklerinin bozulmadan nesiller boyu devam etmesini sağlaması açısından anlamlıdır.

Çekya’ya

Direkt uçuşun yanında ekonomik ve aktarmalı seferlerin olması direkt uçuşu tercih etmeyenler için alternatiftir. Havalimanına vardıktan sonra havaalanı servisleri ve otobüsler ile şehir merkezine ya da metro istasyonlarına ulaşmak oldukça kolaydır. Ülkede Vaclav hava alanı dışında Brno, Ostrava, Karlovy Vary, Pardubice gibi şehirlerde 4 adet daha uluslararası havalimanı vardır. Bu havalimanlarından birçok ülkeye ulaşmak mümkündür. İngiltere, Ortadoğu, Avrupa, Kanada gibi dünyanın farklı bölgelerine uçuşların olması ülkenin ulaşım ağı hakkında olumlu bir algı yaratır. Çek Cumhuriyeti uçak bileti almak için kampanya zamanlarını beklemek ya da erken rezervasyon fiyatlarından yararlanmak akıllıcadır. Ülkeye Almanya, Slovakya, Avusturya ve Polonya gibi komşu ülkelerden otobüs ile seyahat etmek de mümkündür. Başarılı ve tanınmış otobüs firmaları konforlu otobüsler ile konforlu bir seyahati garantiler. Bununla birlikte uluslararası seyahatlerde Avrupa ülkelerinin merkezi şehirlerinden ülkeye uygun tren seferlerinin olması ülkede eğitim görürken farklı bir ülkeyi gezmek görmek isteyen öğrenciler için avantajdır. Diğer bir seçenek de otobüs seçeneğidir. Komşu ülkeler ile arasında açık karayolu sınırları vardır. Özellikle Avrupa ülkelerinden ülkeye otobüs ile ulaşmak mümkündür. Özel araç ile karayolu üzerinden gitmek bir tercih olsa da oldukça uzun süren bir yolculuktur.

Çekya’da

Ülke yüzölçümü olarak küçük bir alan kapladığı için şehir içinde birçok yere yürüyerek ulaşmak mümkündür. Bunun yanında gelişmiş toplu taşıma ağı sayesinde hemen hemen her yere kısa zamanda varılır. Özellikle, metro, otobüs ve tramvay hatlarının birçok şehirde aktif olarak işlemesi hayatı kolaylaştırır. Özellikle öğrenciler için uygun ulaşım maliyetlerinin olması sosyal hayata kolay uyum sağlamaları açısından önemlidir.

Çekya’da Konaklama

Ülkedeki birçok üniversite kampüs içinde ve dışına sağladığı yurt imkanlarını öğrencilerine sunar. Temiz ve ferah odaları ile öğrencilerin beğenisini kazanan 4 kişilik yurt odalarının yanında kiralık evler de seçenekler arasında yer alır. Ev kiralama seçeneğini öğrenciler bir süre yurtta kaldıktan sonra arkadaşlar ile evi paylaşmak şeklinde değerlendirirler. Ülkenin mimarisi evlerin konforuna da yansımıştır. Geniş ve ferah olmasının yanında evler birden fazla öğrencinin rahat yaşamasına müsaade eder. Aylık ortalama yurt ücretleri €190 - €690 arasında değişiklik göstermektedir. Aylık ev kiraları ise €370 - €780 arasında değişiklik göstermektedir.

Çekya’da Sağlık Sistemi ve Yabancıların Erişimi

Çekya’ya gitmeden önce Çek Cumhuriyeti vizesi aldıktan sonra sağlık sigortası yaptırmak ilk adımdır. Ülkede 90 günden az kalacakların temel sağlık sigortası yaptırması yeterlidir. 90 günden fazla kalacakların eğer ailelerini SSK’sı yoksa daha kapsamlı sağlık sigortası yaptırmaları gerekir. Sağlık sigortası teminat kapsamının en az 60.000 € olması gerekir. Ayrıca sigortanın Çekya’da bir sigorta acentesi aracılığıyla yaptırılması talep edilmektedir. Bununla birlikte öğrencinin ailesi üzerinden SSK’sı varsa Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü’nden alınacak TR/CZ 111 Sigorta belgesini ibraz eden öğrencilerin ayrıca bir sağlık sigortası yaptırmasına gerek kalmaz.

Çekya’da Sosyal Yaşam

Çekya'da yaşam hem sosyal hem de bilişsel olarak öğrencilerin gelişimini destekler şekildedir. Bir yandan teknik olarak gelişen öğrenciler diğer yandan şehirde ve üniversitedeki sosyal faaliyetler ile farklı kültürlerden öğrenciler ile kaynaşma fırsatı bulurlar. Bunun yanı Çekya güvenli ülkeler arasına yer alır.

Resmi Prosedürler

Avrupa Birliği’ne üye olan ülkelerin vize başvuru gereklilikleri benzer olsa da her ülkenin seyahat politikalarında ufak tefek farklılıklar vardır. Ayrıca vize türlerinin ticari turistik, aile birleşmesi gibi farklı özelliklerde olması da başvuru sırasında talep edilen evraklar arasında farklılığa sebep olur.

Öğrenci Vizesi

Öğrenci vizesi Çek Cumhuriyeti’nde eğitim alacak öğrencilerin alması gereken bir vize türüdür. Vize işlemleri Çek Konsolosluğu üzerinden yapılırken vize türleri de uzun süreli ve kısa süreli olmak üzere iki şekildedir. 90 günden daha az süre ülkede kalacaklar kısa süreli vizeye başvururken 1 yıl ve üzeri ülkede kalacakların yapacağı Çekya vize başvurusu uzun süreli vize başvurusu olacaktır. Uzun süreli öğrenci vizesi alan öğrencilerin dikkat etmesi gereken bir konu da uzun süreli oturma iznidir. Vize başvurusu sırasında ilgili ikamet formunun da eksiksiz doldurulması gerekir. Başvuru sırasında gerekli evraklar arasında öğrencinin bir programa kabul edildiğini kanıtlayan kabul mektubu, geçerli pasaport, finansal yeterlilik belgesi ve vize için gerekli diğer belge ve formlar yer alır. Bazı belgelerin mutlaka çek diline çevrilmiş olması önemlidir. Başvurduktan sonra hemen vizenin çıkmayacağı öngörülerek başvurunun vakitli yapılması okul kayıt dönemini kaçırmamak için önemlidir. Vize süresi yaklaşık 30 ila 60 gün arasında değiştiği için öğrencinin bu süreyi öngörmesinin yanında herhangi bir aksiliğe karşı da hazırlıklı olmak için en az 3-4 ay önceden başvurusunu yapmış olması gerekir.

Vize Uzatma/Oturum

Çekya'da üniversite okumak için bulunan öğrenciler üniversiteyi bitirdikten sonra ülkede yaşamaya karar verdiklerinde vizelerini ve oturma izinlerini uzatmaları gerekir. Öğrenciler farklı sebepler ile oturma izinlerini aralıksız olarak 5 sene boyunca uzattıklarında sürekli oturum iznine başvurabilirler.

Göçmenlik İşlemleri

Sürekli oturum izni alanlar 5 yıl sonunda Çek vatandaşlığına başvuru yapabilirler. Bununla birlikte Çek vatandaşlığı hemen verilmez. Vatandaşlığı almak için ilk şart Çek diline hakim olmaktır. Ayrıca tarih ve kültür konundan girdikleri sınavdan aldıkları puan başvuru sahibinin vatandaşlığa kabulü konusunda önemlidir. Ayrıca Çekya’da vatandaşlığa geçme ve göçmenlik konusu farklı yasalar ile düzenlemiştir. Çekya vatandaşlığına geçmek birçok avantajı da beraberinde getirir. AB ülkelerinde serbest dolaşım bu avantajların en önemlisidir.

Çalışma İzni

Öğrenciler için önemli sorulardan biri de eğitim sırasında ve sonrasın da çalışma izni konusudur. Öğrenciler eğitim süreleri boyunca haftada 20 saat yarı zamanlı çalışma hakkına sahiptir. Üniversiteden mezun olduktan sonra ise oturma izni gibi prosedürleri yerine getiren öğrenciler iş aramak için 1 yıllık oturma izni aldıktan sonra 2 yıl boyunca yasal çalışma izni alabilirler.

3.ülkeye vize başvuru prosedürü

Schengen vizesi öğrencilere AB ülkelerine Çekya vizesi ile geçiş hakkı verir. Farklı Avrupa ülkelerine vizesiz seyahat olanağı ile de Çekya'da okumak yabancı öğrenciler için oldukça keyifli bir deneyimdir. Ayrıca Schengen vizesi sahibi olmak eğitim süresince birçok Avrupa ülkesine seyahat olanağı sağlar.

Banka İşlemleri

Öğrenciler ülkede bulunan herhangi bir bankada hesap açtıklarında da para transferi ve harcama konusunda sıkıntı yaşamaz.

Çek Cumhuriyeti'ne Nasıl Gidilir?

Çek Cumhuriyeti’ne üniversite eğitimi almak, bir şirkette çalışmak, turistik ziyaret veya ticari amaçlı gibi sebeplerle gitmek mümkündür. Her durumda, vize zorunludur. Olası seyahat yolları 3 saat süren havayolu veya yaklaşık 22 saat arası süren karayoludur.

Çek Cumhuriyeti Vizesi Ne Kadar Sürede Çıkar?

Genellikle vize ibraz edilen belgelerin kabul edilmesinden sonraki 1 veya 2 ay içinde onaylanır.

Çek Cumhuriyeti'nde Hangi Para Birimi Kullanılıyor?

Çek Cumhuriyeti para birimi Çek korunası olup 1993 yılından bu yana ülkenin resmi para birimidir.